.

De twintigste eeuw was lang en verliep in Duitsland uitgesproken turbulent. Oorlogen, revoluties, crises en dictaturen wisselden elkaar af. Mensen vervielen in diepe armoede, raakten moreel gecorrumpeerd, of kwamen zomaar en zinloos om het leven.

De Saksische Hilde Grunewald, dochter van een gymnasiumleraar, zag alles: ze werd op een haar na honderd jaar oud. Geboren in de Keizertijd, gevormd door de Eerste Wereldoorlog, de Weimar-republiek, de nazidictatuur, de Tweede Wereldoorlog, het DDR-tijdperk en de val van de Muur in 1989. Zelfs het eerste decennium van het herenigde Duitsland maakte Hilde nog mee.

Haar lot, en dat van haar ouders, kinderen en kleinkinderen, weerspiegelt de Duitse geschiedenis. Van landarbeiders en dagloners klommen ze op tot fabrieksdirecteur, slotvoogdes en bankmanager. Maar algauw bevonden ze zich als soldaat op de slagvelden, in de vuurzee van het bombardement op Dresden, in een voor de helft geconfisqueerd appartement in het communistische Oost-Duitsland. En uiteindelijk tussen de feestende menigte aan de Brandenburger Tor toen Berlijn opnieuw één stad werd.

Op basis van uniek archiefmateriaal beschreef Jan Konst het bewogen levensverhaal van Hilde en haar familie. Het resultaat is een even indringend als onvergetelijk portret van Duitsland in de lange twintigste eeuw.

  The Winter Garden. A German Family in the Long Twentieth Century

_

Adriaan van Dis: Jan Konst dook in de archiefkasten van zijn Duitse schoonfamilie en portretteerde met een bewonderenswaardig inlevingsvermogen vier generaties gevormd door Keizerrijk, Weimar, nazidictators, DDR, Wende en Berlijnse Republiek. Het kleine leven tegen de achtergrond van de grote geschiedenis. Helder beschreven, beeldend en zo menselijk dat je ons buurland beslist van nabij leert kennen. Een prachtig boek! Weer een vooroordeel minder.

Tommy Wieringa: De wintertuin is een grootse familiekroniek tegen de achtergrond van de veelbewogen Duitse geschiedenis, met meesterhand geschreven.

.

_

_HELLMUTH ALS WEHRMACHTSOLDAT IN FLANDERN

–

_

PRESSESTIMMEN

… een spectaculair verhaal over een Duitse familie van ongeveer 1880 tot nu … De wintertuin is een onderzoek naar de manier hoe je het best kunt vertellen over ‘gewone’ Duitsers die hoe dan ook onnoemelijk veel leed hebben veroorzaakt en daarvoor zwaar werden gestraft. Konsts oplossing voor dit probleem: je eigen ambivalente gevoelens niet verhullen. Als schrijver open kaart spelen. En dat werkt. Wie De Wintertuin leest, beseft dat er op de vraag hoe ‘het allemaal mogelijk was’ heel veel verschillende antwoorden bestaan. | Monica Soeting | Trouw, 21. April 2018.

Het boek is in één woord prachtig. Een familiegeschiedenis tegen de achtergrond van de bewogen Duitse geschiedenis. En het is ook nog een keer enorm goed geschreven. | René Zeeman | Reformatorisch Dagblad, 10. September 2018.

.

.

Schetsen de levensverhalen van de Grunewalds fraai de tragische teloorgang van de Bildungsbürger, het boek is op z’n sterkst als het de familie volgt in de DDR-jaren: een hoopvol begin, een cynische machinestaat op het einde. | Knack, 18. Dezember 2018

Boek van de week: Literaire non-fictie op haar best
De Volkskrant, 26. Mai 2018

Konsts schoonfamilie is symbolisch in een geschiedenis van Duitsland, waarin na het Bildungsbürgertum (de plattelandsjongen die professor wordt) het Wirtschaftsbürgertum (een volgende generatie drijft een grote fabriek) opkomt, om, net als de adel, door crisis, fascisme en communisme weer ten onder te gaan | John Jansen van Galen | Het Parool, 5. Mai 2018.

.

Hedwigs Fotoalbum (ca. 1890)

De Wintertuin is een indrukwekkend boek. De
hoofdrolspelers zijn eenvoudige mensen die
geen politieke ambitie hadden, maar die door de
omstandigheden gedwongen waren om zich te
conformeren,om te buigen en het lot te ondergaan.
Al leidde hun meegaandheid tot hun eigen
dramatische ondergang. Het boek van Konst vormt
dan ook een waarschuwing voor de komende
generaties.

Dirk Verhofstadt | Liberales, 31 Mai 2018.

.

.

.

Keizerrijk, Weimar, twee wereldoorlogen, twee dictaturen, Duitse deling en hereniging, waarbij de lotgevallen na 1945 extra boeien omdat de kroniek dan in de DDR wordt geschreven. Zo banen acht hoofdpersonen hun ‘eigen kleine pad door het struikgewas van het leven’. Konst schrijft helder, met veel inlevingsvermogen, en oordeelt niet. | Maarten van Bracht | VPRO Boeken, 29. Mai 2018.

.