Hilversum: Uitgeverij Verloren, 2003.
ISBN 90 6550 745 0

ööDE

In de meeste zeventiende-eeuwse tragedies ervaren de hoofdpersonen dat zij slechts weinig invloed kunnen uitoefenen op de loop der dingen. Zij bereiken niet wat ze zouden willen bereiken of worden door de omstandigheden gedwongen iets te doen dat tegen hun diepste gevoelens indruist. Op deze manier laten toneeldichters zien dat het menselijke zelfbeschikkingsvermogen begrensd is en het uiteindelijk moet afleggen tegen de absolute macht van het toeval of de Fortuin (Fortuna), het Noodlot (Fatum) en de Voorzienigheid Gods (Providentia Dei).

k

l

De dramatische literatuur van 1600 tot 1720 kan in vier clusters bestudeerd worden die in grote lijnen chronologisch geordend zijn. Beziet men op deze wijze achtereenvolgens het senecaans-scaligeriaanse toneel, het dramatische oeuvre van Vondel, het spektakeltoneel zoals dat in de jaren zestig door Vos en Meyer voorgestaan wordt, en in de vierde en laatste plaats het Frans-classicistische toneel, dan laat zich eenvoudig vaststellen dat er sprake is van een steeds wisselende probleemstelling met betrekking tot de precieze verhouding tussen enerzijds individueel handelen en anderzijds het functioneren van Fortuna, Fatum en Providentia Dei. Deze wisselende probleemstelling kan gerelateerd worden aan formele bijzonderheden die speciaal ook de handelingsstructuur en de karaktertekening betreffen. | Fortuna, Fatum en Providentia Dei – p. 348

p

Pers

–

De grote verdienste van Konst is het dat hij een brug heeft geslagen tussen wereldbeschouwing en schouwburg, denken en drama. Konst biedt ons een hoogst interessante blik achter de coulissen van het 17de-eeuwse toneel. | Marinus de Baar in Trouw, 16 augustus 2003.
k

–

Jan Konst heeft de boodschap van het zeventiende-eeuwse ernstige toneel overtuigend in kaart gebracht. Over zijn schrijfstijl, methode en aanpak niets dan lof. Zijn voorbeeld om de Nederlandse letterkunde primair inhoudelijk te analyseren, verdient meer navolging dan tot op heden in de neerlandistiek het geval is. | John Exalto in Nederlands dagblad, 26 september 2003.

l

Jan Konst voorziet in een behoefte […]. Hoewel de stof zeer complex is, weet hij de materie smakelijk te vertellen, waardoor hij zijn lezers tot de laatste pagina geboeid houdt. Een ander aspect dat het boek aantrekkelijk maakt is de luxueuze en overzichtelijke uitvoering. […] Al met al is deze studie een interessante synthese en een aanzet tot verder onderzoek, die de lezer bovenal nieuwsgierig maakt naar een uitgebreidere inventarisatie van de moraalfilosofische materie in de toneelwereld binnen en buiten de canon. | Betsy Wormgoor in Nederlandse Letterkunde, Vol.  9 (2004-1).

l

Een inzichtelijk boek over een belangrijk onderwerp.
Johan Koppenol in Literatuur, Vol. 21 (2004-1).

.ä

ä

Het Noodlot was een basisingrediënt van de klassieke tragedie. Naarmate het genre in de Renaissance populairder werd, werd het probleem van de verhouding tussen het klassieke Noodlot en de Voorzienigheid Gods knellender. De Berlijnse hoogleraar Jan Konst heeft nu een uitdagende oplossing gesuggereerd. | Lia van Gemert in Neerlandica extra Muros, Vol. 42 (2004-1).

l

Jan Konst ist es auf eindrucksvolle Weise gelungen, mit diesem Buch eine Übersicht über den oben genannten Themenkomplex in den niederländischen Trauerspielen der Zeit zwischen 1600 und 1720 zu geben. Er fokussiert das Verhalten des Individuums in Bezug auf das Wirken von fortuna, fatum und providentia dei. Hierfür hat er mehr als 35 Trauerspiele des 17. Jahrhunderts untersucht, darunter die der wohl bekanntesten Literaten P.C. Hooft, G.A. Bredero und Joost van den Vondel. | Haus der Niederlande – Buch des Monats September 2003.

l